‘Stap in de wereld die marine heet’, luidt al decennia de reclameslogan. Harco Slot stapte ooit in die wereld. En had daar een gouden tijd. Nu stapt de oud-marineofficier en voorzitter van de Stichting Museumhaven Willemsoord in een hele andere wereld: die van de wind. Hij is een van de vrijwillige molenaars van de in aanbouw zijnde molen De Goede Verwachting aan de Fabrieksgracht.
Het is voor een techneut als Harco Slot een nieuwe, fascinerende wereld. Niks gasturbines, generatoren en printplaten. Hij volgde de afgelopen jaren een theorie- en praktijkopleiding tot molenaar, waarin termen als stampers, vijzels, hanenbalk, staart, vang, ezel, achterwolf en kruirad voorbijkwamen. Weet nu alles over de stand van de wieken, zoals gaande stand, geboortestand en vreugdestand. Leerde weerkaarten lezen en kwam van alles te weten over hoge- en lagedrukgebieden.
Harco Slot bij de in aanbouw zijnde molen De Goede Verwachting op Molenwerf. Foto Peter van Aalst.
,,Ik ben zeiler dus wist wel iets van het weer af. Nu begrijp ik nog beter wat er aan de hand is. Waar je op moet letten. Op zee kun je om een slechtweergebied heenvaren. Bij een molen niet. Je moet dus tijdig weten wat het weer gaat doen.’’
De molenaar als weersvoorspeller. Niet voor niets kende het befaamde radioprogramma ‘Weer of geen weer’ van Bert Garthoff, dat van 1955 tot 1978 op de radio was, het onderdeel weersvoorspelling door ‘de molenaar in het midden des lands.’
Harco Slot was al van jongs af gefascineerd door windmolens. Niet die moderne turbines waarmee het landschap in ons land inmiddels is vol gezet, wel de traditionele molens die vanaf de dertiende eeuw hun intrede in ons land deden.
De molen De Goede Verwachting anno 1850, in een dan nog maagdelijke omgeving. Foto Regionaal Archief Alkmaar.
,,Als ik vroeger langs zo’n draaiende molen fietste en ik zag de deur open staan, ging ik altijd even kijken. Ik vond het fascinerend. Dus toen drie jaar geleden bekend werd dat de Helderse molenstichting De Onderneming vrijwillige molenaars zocht, zei mijn vrouw: is dat niets voor jou?’’
Hij meldde zich aan bij het Gilde van Molenaars, betaalde het cursusgeld en drie dagen later stond er een doos met drie volle ordners lesstof. Maar daarmee was hij er nog niet. ,,Praktijkervaring deed ik op bij mijn ‘stagemolen’, de molen in het hart van Den Oever. Samen met de molen in Hippolytushoef eigendom van de Vereniging Wieringer Molens.’’
,,Rien Eykelenboom, ook oud-marineman, was mijn instructeur. Technisch snapte ik wel veel van de werking van een molen, maar bij het werk als molenaar komt nog veel meer kijken. Het belangrijkste: je moet veilig draaien. Veilig voor mens én molen. Je praat over enorme krachten die vrijkomen als de wieken draaien.’’
Bij het draaiend houden van de molen komt veel handwerk kijken. ,,Als de wind draait kun je niet even op een knop drukken. Je moet handmatig alles op de wind draaien. Dat heet kruien en doe je met een kruirad. Vervolgens wordt de staart van de molen, en daarmee de kap, met kettingen vastgezet zodat de kap niet bij het malen of een veranderende windrichting uit zichzelf aan de haal gaat.’’
De molen, zoals hij er vanaf mei uit gaat zien. Foto KJK Architecten.
Momenteel zijn werknemers van het Zaanse bouwbedrijf Jan Vet BV begonnen met het in onderdelen opbouwen van de molen. ,,Het kost tijd. Je bestelt niet even onderdelen bij AliExpress. Alles moet met de hand worden gemaakt.’’
Naast Harco Slot is ook Jans Boes geslaagd als vrijwillige molenaar. ,,Daarnaast zijn er nog twee anderen in opleiding.’’ Hij kan niet wachten tot De Goede Verwachting medio mei klaar is. ,,Het wordt een blikvanger en we hopen veel te kunnen draaien. Dat trekt bezoekers en geeft reuring. Als molenaar ben je feitelijk ambassadeur. Van de Helderse Molenstichting en van de landelijke vereniging De Hollandsche Molens.’’
RONALD DEN BOER
